ตั้งคำถามเป็น…ลูกน้องเปลี่ยน (ทักษะการตั้งคำถามเพื่อพัฒนาผู้ใต้บังคับบัญชา)
ผู้บังคับบัญชาไม่ได้มีหน้าที่แค่สั่งให้ลูกน้องทำเท่านั้น แต่ต้องตั้งคำถามให้คิดด้วย “การตั้งคำถามที่ชาญฉลาด” จะกลายเป็นเครื่องมือสำคัญที่จะช่วยพัฒนาบุคลากรให้สามารถแก้ปัญหาต่าง ๆได้ด้วยตนเองและอาจมีส่วนช่วยให้เกิดการค้นพบนวัตกรรมใหม่ ๆ อีกด้วย แต่คำถามนั้นต้องเข้าใจง่าย ค้นหาสิ่งที่เป็นประโยชน์ เปิดแนวความคิดสร้างสรรค์ ทางเลือกใหม่ๆ และสร้างความอยากรู้อยากเห็น
หากผู้นำต้องการตั้งคำถามเพื่อกระตุ้นให้สมองตอบคำถามด้วยเหตุและผล ต้องใช้หลักการตั้งคำถามของนักปรัชญาชาวกรีกที่ชื่อ โสเครติส เจ้าของสไตล์การยั่วให้คิดหาคำตอบด้วยตนเอง โดยมีลักษณะเป็นคำถามปลายเปิด ตั้งคำถาม ต่อด้วยคำถามไปเรื่อยๆ จนกระทั่งค้นพบคำตอบที่ยอมรับได้ และเป็นที่สิ้นสุด แบ่งได้ 6 แบบ ดังนี้
- ถามเพื่อหาความกระจ่างชัด (Conceptual Clarification Questions) เช่น ทำไมคุณจึงคิดเช่นนั้น สิ่งที่คุณพูดหมายความว่าอย่างไร
- ถามเพื่อพิสูจน์ความเชื่อ (Probing Assumptions) เช่น คุณเห็นด้วยกับข้อสรุปนี้หรือไม่ เพราะอะไร คุณจะหักล้างความเชื่อเรื่องนี้อย่างไร
- ถามเพื่อเจาะหาเหตุผลและหลักฐาน (Probing Reasons and Evidence) เช่น ช่วยเล่าให้ฟังหน่อยว่าเกิดอะไรขึ้น อะไรคือสาเหตุของปัญหานี้ มีหลักฐานอะไรบ้างที่ทำให้คุณเชื่ออย่างนั้น
- ถามเพื่อท้าทายทัศนคติและมุมมอง (Questioning Viewpoints and Perspectives) เช่น อะไรคือจุดอ่อนและจุดแข็งของเขา ทำไมจึงคิดว่าวิธีนี้เป็นวิธีที่ดีที่สุด คุณคิดว่าจะมีทางเลือกอื่นอีกไหม
- ถามเพื่อพิสูจน์ความหมายโดยนัยและผลกระทบ (Probing Implications and Consequences) เช่น อะไรจะเกิดขึ้นถ้าคุณตัดสินใจแบบนั้น ผลลัพธ์ที่คุณคาดหวังคืออะไรและหากผิดคาดคุณจะรับมือกับมันอย่างไร
- ถามเกี่ยวกับคำถาม (Questions about the Question) เช่น คุณรู้ไหมว่าทำไมผมจึงถามคำถามนี้กับคุณ คุณคิดว่าคำถามนี้มีประโยชน์กับคุณอย่างไร
ถ้าคุณถามเป็น ลูกน้องคุณจะเปลี่ยน ลองใส่ใจกับการถามให้มากกว่าการสั่งหรือบอกซิครับ คุณจะเห็นการพัฒนาของผู้ใต้บังคับบัญชา เขาจะเห็นศักยภาพในตัวเองและทึ่งในสิ่งที่เขาคิดหาคำตอบนั้นด้วยตัวเอง