“เมื่อไรจะหยุดเรียนซะที”
เมื่อวันก่อนไปทานข้าวกับเพื่อนๆ ที่ไม่ได้เจอกันนาน
เพื่อนคนหนึ่งถามผมว่า “เมื่อไรจะหยุดเรียนซะที เห็นเรียนนั่นโน่นนี่อยู่เรื่อย ๆ ไม่เหนื่อยบ้างเหรอ”
ครับ ก็เหนื่อยบ้าง บ่นบ้าง สมัยก่อนตอนเรียนจบปริญญาตรี ก็เรียนต่อปริญญาโท เรียนไปด้วย ทำงานไปด้วย เหนื่อยสายตัวแทบขาด แต่เอาตัวรอดมาได้
พอทำงานได้สักพัก นายบอกว่าปริญญาที่เรียนมาไม่ตรงกับงานที่ทำ ให้ไปเรียน MBA ใหม่ … ครับ ผมก็ไป คือเป็นคนว่านอนสอนง่ายอะนะ
ระหว่างเรียนก็ทำงานไปด้วย งานก็เยอะ รายงานก็แยะ ทุกเสาร์อาทิตย์ต้องทำงานกลุ่ม ทุรนทุรายเรียนจนจบ คนถามจะเรียนต่อปริญญาเอกไหม ตอบทันทีแบบไม่ต้องคิด “พอแล้ว”
แต่ …พอทำงานไป ถึงแม้จะไม่ได้เรียนปริญญาเอก ก็ยังกระเสือกกระสนเรียนคอร์สสั้นๆ คอร์สนั้นคอร์สโน้นอยู่ร่ำไป ญาติพี่น้องถามว่า “เมื่อไรจะเรียนจบซะที!”
อันที่จริงผมก็ยังไม่มีคำตอบที่ชัดเจน แต่เท่าที่คิดได้ตอนนั้นก็ตอบไปว่า “เลิกทำงานก็เลิกเรียน”…เพื่อนสวนทันทีว่า “ไม่มีทาง!”
เออ ผมก็เอากลับมาคิดนะว่า “เอ รึว่าผมจะเป็นคนบ้าเรียน ?”
พยายามทำใจให้เป็นกลาง แล้วลองพิจารณาดูสิ่งที่เกิดขึ้นดู ตามที่เห็นและเป็นจริง …
ผมไปคุยกับลูกค้า … ลูกค้าหลายคนมีความรู้มากกว่าผม
ผมเป็นอาจารย์สอนหนังสือ … ผู้เรียนหลายคนสอนผมด้วยซ้ำ
ผมนั่งฟังลูกน้องรุ่นใหม่ๆ คุยกัน … พวกเขามีความรู้หลายอย่างที่ผมไม่เคยระแคะระคายเลย
ผมอ่านหนังสือและงานวิจัยหลายเล่ม ทั้งหมดพูดตรงกันว่า …
จากนี้ไป การเรียนรู้ไม่ได้ยุติลงตอนที่จบมหาวิทยาลัย แต่เป็นการเรียนรู้ตลอดชีวิต (Life-long Learning), อายุของความรู้ (Shelf-life) ลดลงจากเดิมที่เคยใช้ได้ 20-30 ปี เหลือแค่ 2-3 ปี ก็ล้าสมัย
ทักษะที่สำคัญในศตวรรษที่ 21 คือการ ลบความรู้และสิ่งที่ได้เรียนรู้มาแบบเดิม ๆ (Unlearn) แล้วเปิดใจเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ ที่ไม่เคยรู้หรือไม่คุ้นชินมาก่อน (Relearn)
ทุกองค์กรกำลังพูดถึงการเรียนรู้แบบ Reskill (การเพิ่มทักษะในแนวขวาง เป็นการเรียนรู้ทักษะใหม่ๆ ที่ไม่เคยทำมาก่อน เช่น เคยทำงาน HR ต้องเปลี่ยนมาเป็นงานขาย เป็นต้น) และ Upskill (การเพิ่มทักษะในแนวดิ่ง เป็นการเรียนรู้ทักษะใหม่ๆ ให้ลึกและซับซ้อนยิ่งขึ้น เช่น เคยแค่เก็บข้อมูล ก็ต้องเรียนรู้ที่จะวิเคราะห์และนำเสนอข้อมูล เป็นต้น)
ตลอดระยะเวลา 10 ปีให้หลังมานี้ ผมได้ยินแต่คนพูดถึง “เรียนเพิ่ม” “เริ่มเรียนใหม่” “เรียนแล้วเรียนอีก” “เรียนไปเรื่อย ๆ ถึงเหนื่อยก็อย่าหยุด” ฯลฯ แต่ไม่เห็นมีใครพูดเรื่อง “หยุดเรียน” สักคน !
องค์กรหลายแห่ง ถึงกับลงทุนเป็นหลักร้อยล้านพันล้าน เพื่อสร้างศูนย์การเรียนรู้ (Academy) อย่างเช่น กลุ่มบริษัทเครือซีพี สร้างศูนย์การเรียนรู้ขนาดใหญ่โตมโหราฬ ที่เขาใหญ่ ขนผู้บริหารไปทำเวิร์คชอปกันเกือบทุกอาทิตย์ ธนาคารไทยพาณิชย์ ตั้งศูนย์การเรียนรู้ของตนเอง แยกออกจากหน่วยงาน HR เพื่อจะได้มีโฟกัสในการสร้างสรรค์การเรียนรู้ให้กับพนักงาน เป็นต้น
ผมคิดทบทวนไปมา … นึกในใจแบบเสียงดัง ๆ อย่างมีอคติว่า “ตรูไม่น่าจะบ้าหว่ะ !”
“แล้วทำไมคนอื่นอีกหลายคน ไม่เห็นต้องเรียนชนิดเป็นบ้าเป็นหลังขนาดนี้?” … น่าจะเป็นคำถามต่อไป ที่คนไม่เห็นด้วยกับการเรียนรู้อย่างบ้าคลั่ง อยากจะถาม
ผมก็ไม่ทราบ ตอบแทนพวกเขาเหล่านั้นไม่ได้ แต่ถ้าลองคิดเองภายใต้สมมุติฐานอันคับแคบของผม อาจเป็นเพราะ …
- พวกเขาเหล่านั้น โชคดีที่มีชีวิตสุขสบาย ไม่ต้องแข่งขัน ไม่ต้องปรับตัว ไม่ต้องดิ้นรน … แค่นี้ก็ดีแล้ว … เลยไม่เห็นถึง ความจำเป็นที่ต้องเรียน … มั้ง? หรือ
- พวกเขาเหล่านั้น อาจมีวิธีการเรียนรู้ที่ต่างไปจากผม ผมชอบเรียนด้วยวิธีการ ดู อ่าน ฟัง แต่พวกเขาอาจเรียนรู้ได้ด้วยวิธีการลงมือทำ (Learning by Doing) เลยไม่ชอบการนั่งเรียน … มั้ง? หรือ
- พวกเขาเก่งกว่าผม รู้มากกว่าผม ประสบความสำเร็จมากกว่าผม เลยไม่มีความจำเป็นที่จะต้องเรียนแล้ว … มั้ง?
หรือคุณคิดว่าไง ? … ลองแลกเปลี่ยนกันได้
แต่ไม่ว่าจะอย่างไร สุดท้ายผมก็ยังหาคำตอบดี ๆ ไปตอบไม่ได้อยู่ดีว่า … เมื่อไรจะหยุดเรียน … เมื่อไรจะเรียนจบ ?
ใครรู้ ช่วยผมที …
