หลายครั้งเรามักได้ยินคำพูดว่า Be a professional ทำตัวเป็นมืออาชีพหน่อย ส่วนมากจะใช้กับเหตุการณ์ที่ต้องระงับอารมณ์

 

Be a professional เป็นคำแนะนำที่ดีทางการบริหารจัดการ แต่ไม่ใช่กับการเป็นผู้นำ เพราะภาวะผู้นำเป็นเรื่องของ ‘ใจ’ ซึ่งเกี่ยวกับอารมณ์ล้วนๆ ถ้าไม่มีใจ ก็ไม่มีความเป็นผู้นำ Leadership is personal

 

ในมุมของสมอง ระบบ Hypothalamic–Pituitary–Adrenal (HPA) เป็นระบบสำคัญให้ร่างกายเราตอบสนองต่อสิ่งเร้า มันจะหลั่งฮอร์โมนต่าง ๆ โดยเฉพาะฮอร์โมนที่เกี่ยวกับความตื่นตัว เรียกว่าเป็นการทำงานของอารมณ์มนุษย์ก็คงได้ และจ้าระบบที่ว่านี่แหละ ที่ทำให้หัวหน้าในองค์กรรู้สึก ‘พีค’ ยามได้รับการกระตุ้นจากลูกน้อง (ที่ไม่ได้ดั่งใจ)

 

มันจะเริ่มทำงานเมื่อเราตื่นนอน พีคระหว่างวันและร่วงช่วงเวลากลางคืน เพราะวิวัฒนาการสอนมนุษย์ว่า กลางวันเป็นเวลาหากิน ต้องกระฉับกระเฉง ส่วนยามดึกเป็นเวลาพักผ่อน

 

ในมุมของผู้นำ Leadership Energy เกิดจากความรู้สึกบางอย่างในตัว เช่น ดีใจอิ่มเอมเมื่อได้ทำสิ่งที่ทำ หรือเศร้าใจเมื่อเห็นการกระทำบางอย่างอันขัดต่อความเชื่อ หรือกระทั่งอารมณ์โกรธเมื่อเห็นความขัดแย้งต่อสิ่งที่ควรเป็น ซึ่งพลังนี้นำไปสู่แรงผลักดันการเปลี่ยนแปลงปัจจุบันไปสู่อนาคตที่ดีขึ้น

 

ใครสนใจอ่านเพิ่มเติมได้ในหนังสือ เส้นทางแห่งผู้นำ The Leadership Journey โดยสำนักพิมพ์เนชั่น บุ๊คส์นะครับ

 

ผมมีโค้ชชี่คนหนึ่งชื่อ Yussin ยุสซิน เข้าไปฝึกงานมา 3 เดือนในฐานะนักศึกษา MBA ของ ASB  เมื่อใกล้จบ เรามีกระบวนการขอ Feedback จากบริษัทและหัวหน้า(ชั่วคราว)ของเขา

 

“ยุสซินเป็นคนทำงานดีนะ กระตือรือร้น กระฉับกระเฉง และเอาใจใส่ในงานเสมอ เขาเป็นเพื่อนร่วมงานที่ทุกคนชอบ” บทสนทนาเริ่มดังนี้ “แต่เรารู้สึกว่าเขายังค้นไม่พบตัวเอง ความกระตือรือร้นที่เห็นมันออกมาจากความเป็นหน้าที่ ไม่ใช่เพราะเขาฝักใฝ่ในสิ่งที่กำลังทำอยู่จริงๆ”

 

แปลง่ายๆ ในแบบผมคือ ยุสซินมีความเป็นมืออาชีพ แต่ขาดภาวะผู้นำ

 

ข้อคิดสำหรับผู้นำสมอง

 

1. There’s no energy in being professional การทำตัวเป็นมืออาชีพอาจช่วยให้เราไม่แพ้ แต่ไม่เพียงพอที่จะให้เราชนะ หากคุณเป็นองค์กรซึ่งฝึกพนักงานเพียงแค่ให้ทำตัวเหมาะสม คุณจะดับไฟพนักงานที่มีความฮึกเหิมอยากท้าทายสิ่งใหม่ๆ บริษัทชั้นนำระดับเอเชียแห่งหนึ่งที่ผมทำงานด้วย มีปัญหาอย่างมากในการสร้างนวัตกรรมใหม่ๆ แม้จะพยุงตัวรอดอยู่ได้ในปัจจุบัน แต่เส้นทางสู่อนาคตยังไม่ชัดเจน พนักงานให้ความเห็นว่า สาเหตุที่ไม่กล้าคิดก็เพราะถูกอบรมอยู่เสมอให้เป็นมืออาชีพ และต้องทำทุกอย่างถูกต้อง 1) afraid to say the wrong thing 2) fear to change what works, and 3) won’t be able to execute the idea
2. What’s ‘personal’ for you? คำแนะนำที่ผมให้กับยุสซินคือ หากอยากพัฒนาภาวะผู้นำ จงหาให้เจอว่าเรื่องที่กระตุ้นอารมณ์ในสมองของตัวเองคืออะไร เช่น หากถูกถามว่า มองเห็นภาพตัวเองเป็นอย่างไรในอีกห้าปีข้างหน้า ตอบได้เป็นภาพชัดเจนแค่ไหน ณ เวลานี้คำตอบของยุสซินคือ อยากเป็นทุกอย่าง เขาจึงเป็นไม่ได้สักอย่าง มันทำให้ความกระตือรือร้นและความเป็นมืออาชีพที่เขาพยายามแสดงออกให้คนเห็น กลายเป็นเปลือกหุ้มแก่นภายในซึ่งกลวง “I don’t know how to explain it Dr Tan. I mean he is always excited and enthusiastic – but it feels superficial” หัวหน้าของเขาบอกผม
3. People are also personal อย่าลืมว่าไม่ใช่เพียงคุณคนเดียวที่มีระบบ HPA ในสมอง แต่คนอื่นที่คุณทำงานด้วยก็มีเช่นกัน และระบบนี้ในสมองของเขาตอบสนองต่อการกระทำของคุณ หากคุณเป็นผู้นำที่นำด้วยหัวใจ มีความรู้สึกขึ้นรู้สึกลงกับสถานการณ์ ดีใจบ้าง เสียใจบ้าง โกรธบ้างกับสิ่งที่ไม่เป็นอย่างที่คุณและทีมกำลังทำ มันก็จะกระตุ้น HPA ในสมองของคนรอบตัวในทางเดียวกับ ตรงกันข้าม หากคุณเป็นผู้นำที่นำด้วยเหตุผลเพียงอย่างเดียว ไม่ขึ้นไม่ลง มีความนิ่งจนดูเป็นนิ่งไปเสียทุกเรื่อง HPA ในสมองคนรอบตัวคุณก็อาจจะชัตดาวน์ เอาแค่ทำงานไปวันๆให้ถูกต้องก็พอ พี่อยากได้อะไรก็สั่งมาแล้วกัน เป็นมืออาชีพที่ไม่มีอารมณ์

 

บางคนอาจแย้งว่า งั้นความเป็นมืออาชีพเป็นสิ่งไม่ควรทำอย่างนั้นหรือ? คำตอบคือไม่ใช่ครับ มันเป็นทักษะการแสดงออกที่ดีในด้านบริหารจัดการ แต่มันอาจลิมิตความเป็นผู้นำของคุณ

 

จึงต้องดูสถานการณ์ว่า ตอนนี้ควรเป็นมืออาชีพเพื่อให้งานบรรลุล่วงไปได้ด้วยดี หรือตอนนี้ควรมีอารมณ์เพื่อโอกาสในการสร้างภาวะผู้นำของคุณ

 

Be a professional, but not always ครับ